Sprawca przestępstwa, który uiścił nawiązkę na rzecz pokrzywdzonego może domagać się zwrotu jej równowartości od ubezpieczyciela w ramach wykupionej przez siebie polisy OC – wyrok sądu.


Sprawca przestępstwa, który uiścił nawiązkę na rzecz pokrzywdzonego może domagać się zwrotu jej równowartości od ubezpieczyciela w ramach wykupionej przez siebie polisy OC – wyrok sądu.
W dniu 29 lutego 2016 roku kierujący został skazany za spowodowanie wypadku drogowego, którego konsekwencją była śmierć człowieka, za co został skazany na karę 1 roku i sześciu miesięcy ograniczenia wolności, a ponadto orzeczona została nawiązka w kwocie 15 tys. zł na rzecz syna pokrzywdzonej. W dniu 22 kwietnia powyższa kwota została uiszczona.
Mając na uwadze fakt, iż kierujący posiadał ważną polisę OC skierowane zostało wezwanie do zapłaty powyższej kwoty w stosunku do ubezpieczyciela, który jednak odmówił wypłaty takiego świadczenia, argumentując, iż jego odpowiedzialność z tytułu ubezpieczenia OC ogranicza się tylko do szkód wyrządzonych osobom trzecim przez ubezpieczonego, a nie szkód wyrządzonych ubezpieczonemu. Ponadto, wskazane zostało, iż nawiązka pełni funkcję penalną, tym samym towarzystwo ubezpieczeniowe nie może ponosić odpowiedzialności za karę wymierzoną przeciwko sprawcy przestępstwa.
Sprawa trafiła do sądu, który uznał powództwo za zasadne. Wyrok został zaskarżony przez towarzystwo ubezpieczeniowe. Rozpoznający sprawę Sąd Okręgowy orzekł, iż złożona apelacja nie może zostać uznana za zasadną, a swoje stanowisko uzasadnił w sposób następujący: „Słusznie Sąd Rejonowy podkreślił, że istotą obowiązkowych ubezpieczeń odpowiedzialności cywilnej jest poniesienie przez ubezpieczyciela ciężaru naprawienia szkody (w granicach określonych przepisami prawa i umową) w zamian za składkę zapłaconą przez drugą stronę umowy. Zarazem, poza przypadkami wyraźnie określonymi ustawą (np. art. 43 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych) ubezpieczycielowi nie przysługuje roszczenie regresowe wobec ubezpieczonego czy też bezpośredniego sprawcy szkody. W tym stanie rzeczy należy uznać, że jeżeli szkodę w określonym zakresie naprawi bezpośrednio ubezpieczony podmiot odpowiedzialny za nią cywilnie (co może nastąpić np. ze względu na odpowiedzialność sprawcy szkody i ubezpieczyciela za szkodę in solidum), przysługuje mu roszczenie zwrotne do ubezpieczyciela o zwrot uiszczonej kwoty. Dotyczy to również sytuacji, gdy o obowiązku naprawienia szkody orzekł sąd karny.
Ubezpieczyciel może natomiast uchylić się od obowiązku zwrotu takiego świadczenia (w całości bądź w części) wówczas, gdy obowiązek cywilnoprawny w ogóle nie istniał bądź istniał w węższym rozmiarze niż o nim orzeczono w ramach środka karnego (por. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 13 lipca 2011 roku, III CZP 31/11, z glosą M. Krajewskiego, OSP 2012/4/43).
W ocenie Sądu Okręgowego stanowisko to jest aktualne również w odniesieniu do nawiązki orzeczonej na podstawie art. 46 § 2 k.k.
Zgodnie z art. 46 § 2 k.k.sąd karny może orzec nawiązkę w wysokości do 200 000 złotych na rzecz pokrzywdzonego, a w razie jego śmierci w wyniku popełnionego przez skazanego przestępstwa nawiązkę na rzecz osoby najbliższej, której sytuacja życiowa wskutek śmierci pokrzywdzonego uległa znacznemu pogorszeniu zamiast obowiązku naprawnienia szkody, jeżeli orzeczenie o takim obowiązku byłoby znacznie utrudnione. Uregulowanie to wskazuje na kompensacyjny charakter nawiązki, która w określonych sytuacjach stanowi substytut obowiązku naprawienia szkody, o którym mowa w art. 46 § 1 k.c.Widoczne to jest również w tym, że obecnie (od dnia 1 lipca 2015 roku ) art. 46 k.k.znajduje się w rozdziale Va zatytułowanym „Przepadek i środki kompensacyjne”. W tym stanie rzeczy straciło na aktualności stanowisko wyrażone w uchwale Sądu Najwyższego z dnia 21 grudnia 2006 roku, III CZP 129/06, OSNC 2007/10/151, jeżeli rozumieć je jako w ogóle wykluczające możliwość zwrotu przez ubezpieczyciela uiszczonej przez sprawcę szkody nawiązki.
W niniejszej sprawie nawiązka została wypłacona synowi zmarłej potrąconej pieszej – pokrzywdzonej w kwocie 15 000 zł. Synowi zmarłej jako osobie najbliższej przysługiwały roszczenia cywilnoprawne z art. 446 § 3(odszkodowanie) i § 4 k.c.(zadośćuczynienie). Nie można przy tym unormowania z art. 46 § 2 k.c.odczytywać jako ograniczającego funkcję nawiązki do zastąpienia odszkodowania przewidzianego w art. 446 § 3 k.c., bowiem nawiązanie do art. 46 § 1 k.k.wyraźnie świadczy o tym, że nawiązka orzekana jest zamiast obowiązku naprawienia szkody lub zadośćuczynienia za krzywdSprawca przestępstwa, który uiścił nawiązkę na rzecz pokrzywdzonego może domagać się zwrotu jej równowartości od ubezpieczyciela w ramach wykupionej przez siebie polisy OC – wyrok sądu.

W dniu 29 lutego 2016 roku kierujący został skazany za spowodowanie wypadku drogowego, którego konsekwencją była śmierć człowieka, za co został skazany na karę 1 roku i sześciu miesięcy ograniczenia wolności, a ponadto orzeczona została nawiązka w kwocie 15 tys. zł na rzecz syna pokrzywdzonej. W dniu 22 kwietnia powyższa kwota została uiszczona.
Mając na uwadze fakt, iż kierujący posiadał ważną polisę OC skierowane zostało wezwanie do zapłaty powyższej kwoty w stosunku do ubezpieczyciela, który jednak odmówił wypłaty takiego świadczenia, argumentując, iż jego odpowiedzialność z tytułu ubezpieczenia OC ogranicza się tylko do szkód wyrządzonych osobom trzecim przez ubezpieczonego, a nie szkód wyrządzonych ubezpieczonemu. Ponadto, wskazane zostało, iż nawiązka pełni funkcję penalną, tym samym towarzystwo ubezpieczeniowe nie może ponosić odpowiedzialności za karę wymierzoną przeciwko sprawcy przestępstwa.
Sprawa trafiła do sądu, który uznał powództwo za zasadne. Wyrok został zaskarżony przez towarzystwo ubezpieczeniowe. Rozpoznający sprawę Sąd Okręgowy orzekł, iż złożona apelacja nie może zostać uznana za zasadną, a swoje stanowisko uzasadnił w sposób następujący: „Słusznie Sąd Rejonowy podkreślił, że istotą obowiązkowych ubezpieczeń odpowiedzialności cywilnej jest poniesienie przez ubezpieczyciela ciężaru naprawienia szkody (w granicach określonych przepisami prawa i umową) w zamian za składkę zapłaconą przez drugą stronę umowy. Zarazem, poza przypadkami wyraźnie określonymi ustawą (np. art. 43 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych) ubezpieczycielowi nie przysługuje roszczenie regresowe wobec ubezpieczonego czy też bezpośredniego sprawcy szkody. W tym stanie rzeczy należy uznać, że jeżeli szkodę w określonym zakresie naprawi bezpośrednio ubezpieczony podmiot odpowiedzialny za nią cywilnie (co może nastąpić np. ze względu na odpowiedzialność sprawcy szkody i ubezpieczyciela za szkodę in solidum), przysługuje mu roszczenie zwrotne do ubezpieczyciela o zwrot uiszczonej kwoty. Dotyczy to również sytuacji, gdy o obowiązku naprawienia szkody orzekł sąd karny.
Ubezpieczyciel może natomiast uchylić się od obowiązku zwrotu takiego świadczenia (w całości bądź w części) wówczas, gdy obowiązek cywilnoprawny w ogóle nie istniał bądź istniał w węższym rozmiarze niż o nim orzeczono w ramach środka karnego (por. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 13 lipca 2011 roku, III CZP 31/11, z glosą M. Krajewskiego, OSP 2012/4/43).
W ocenie Sądu Okręgowego stanowisko to jest aktualne również w odniesieniu do nawiązki orzeczonej na podstawie art. 46 § 2 k.k.
Zgodnie z art. 46 § 2 k.k.sąd karny może orzec nawiązkę w wysokości do 200 000 złotych na rzecz pokrzywdzonego, a w razie jego śmierci w wyniku popełnionego przez skazanego przestępstwa nawiązkę na rzecz osoby najbliższej, której sytuacja życiowa wskutek śmierci pokrzywdzonego uległa znacznemu pogorszeniu zamiast obowiązku naprawnienia szkody, jeżeli orzeczenie o takim obowiązku byłoby znacznie utrudnione. Uregulowanie to wskazuje na kompensacyjny charakter nawiązki, która w określonych sytuacjach stanowi substytut obowiązku naprawienia szkody, o którym mowa w art. 46 § 1 k.c.Widoczne to jest również w tym, że obecnie (od dnia 1 lipca 2015 roku ) art. 46 k.k.znajduje się w rozdziale Va zatytułowanym „Przepadek i środki kompensacyjne”. W tym stanie rzeczy straciło na aktualności stanowisko wyrażone w uchwale Sądu Najwyższego z dnia 21 grudnia 2006 roku, III CZP 129/06, OSNC 2007/10/151, jeżeli rozumieć je jako w ogóle wykluczające możliwość zwrotu przez ubezpieczyciela uiszczonej przez sprawcę szkody nawiązki.
W niniejszej sprawie nawiązka została wypłacona synowi zmarłej potrąconej pieszej – pokrzywdzonej w kwocie 15 000 zł. Synowi zmarłej jako osobie najbliższej przysługiwały roszczenia cywilnoprawne z art. 446 § 3(odszkodowanie) i § 4 k.c.(zadośćuczynienie). Nie można przy tym unormowania z art. 46 § 2 k.c.odczytywać jako ograniczającego funkcję nawiązki do zastąpienia odszkodowania przewidzianego w art. 446 § 3 k.c., bowiem nawiązanie do art. 46 § 1 k.k.wyraźnie świadczy o tym, że nawiązka orzekana jest zamiast obowiązku naprawienia szkody lub zadośćuczynienia za krzywdę (cywilnoprawnie zadośćuczynienie jest niczym innym jak sposobem naprawienia szkody niemajątkowej). W okolicznościach niniejszej sprawy nie sposób uznać świadczenia wypłaconego synowi zmarłej w kwocie 15 000 zł za przekraczające rozmiarem cywilnoprawny obowiązek naprawienia szkody niemajątkowej ciążący na sprawcy szkody ani też pozwany takich twierdzeń w toku procesu nie podnosił.
Wobec powyższego Sąd Rejonowy trafnie uwzględnił powództwo powoda przeciwko pozwanemu ubezpieczycielowi o zwrot wypłaconego z tego tytułu świadczenia.”
Wyrok Sądu Okręgowego w Lublinie z dnia 21 czerwca 2017 roku w sprawie o sygnaturze akt II Ca38/17
Źródło:http://orzeczenia.lublin.so.gov.pl/details$N/153005000001003_II_Ca_000038_2017_Uz_2017-06-21_002

ę (cywilnoprawnie zadośćuczynienie jest niczym innym jak sposobem naprawienia szkody niemajątkowej). W okolicznościach niniejszej sprawy nie sposób uznać świadczenia wypłaconego synowi zmarłej w kwocie 15 000 zł za przekraczające rozmiarem cywilnoprawny obowiązek naprawienia szkody niemajątkowej ciążący na sprawcy szkody ani też pozwany takich twierdzeń w toku procesu nie podnosił.
Wobec powyższego Sąd Rejonowy trafnie uwzględnił powództwo powoda przeciwko pozwanemu ubezpieczycielowi o zwrot wypłaconego z tego tytułu świadczenia.”
Wyrok Sądu Okręgowego w Lublinie z dnia 21 czerwca 2017 roku w sprawie o sygnaturze akt II Ca38/17
Źródło:http://orzeczenia.lublin.so.gov.pl/details$N/153005000001003_II_Ca_000038_2017_Uz_2017-06-21_002

https://www.youtube.com/channel/UCpaZQTkYFBdgZXyqSCAN7VQ

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *